RTA Recidiverende luchtweginfecties

Datum en versie RTA

Versie 1.0 | 1-7-2024

Brondocumenten

1. Richtlijn diagnostiek naar onderliggende aandoeningen bij kinderen met recidiverende luchtweginfecties, 2016, Erasmus MC, Sophia Kinderafdeling, subafdeling kinderinfectieziekten-immunologie, in samenwerking met NVK (Sectie pediatrische infectieziekten en immunologie en kinderlongziekten), Nederlands Huisartsen Genootschap, Stichting Kind en Ziekenhuis
2. NHG standaard allergische en niet allergische rhinitis, 2018 en rhinosinositis, 2014
3. NHG standaard acuut hoesten, 2024 en acute keelpijn, 2015
4. ZATT richtlijn (ziekte van adenoïd en tonsillen), richtlijnendatabase, april 2024

Werkgroep

Naam	Functie
Elly Blok	Huisarts Zuid-Kennemerland
Gijs Padt	Huisarts Zuid Kennemerland
Maud Visser	Huisarts, NHG
Merel van Wankum	Huisarts Haarlemmermeer
Marlies van Houten	Kinderarts, Spaarne Gasthuis
Bibi Funke Kupper	Kinderarts, Spaarne Gasthuis
Annette van Nieuwenhuizen	KNO-arts, Spaarne Gasthuis / Vijfmeren kliniek

---

Aanleiding van de RTA

Sinds 2018 bestaat er in het Spaarne Gasthuis een topklinische functie 'Pediatrische Immunologie. Dit houdt in dat we streven naar optimale patiëntenzorg, dat we onderzoek doen en dat we onderwijs verzorgen. De subspecialistische KOLIBRI-poli (Kinder pOlikliniek, Luchtweginfecties, Immuundeficiënties, Behandeling, Research en Innovatie) is hier onderdeel van. Voorheen noemden we dit de PIRA-poli. Op de KOLIBRI-poli zien we kinderen met (een vermoeden van) terugkerende luchtweginfecties, immunologische en reumatologische aandoeningen.

De focus van deze RTA ligt op de recidiverende luchtweginfecties.

We hebben voor deze groep kinderen een nauwe samenwerking met de KNO-arts. Dit houdt concreet in dat deze kinderen op zeer korte termijn beoordeeld worden door de KNO-arts.

Bij 15% van de kinderen die met recidiverende luchtweginfecties op de KOLIBRI-poli worden gezien blijkt er sprake van een onderliggende aandoening. Bij onderste luchtweginfecties is dit percentage zelfs hoger. Het vroegtijdig opsporen van deze onderliggende aandoeningen is van groot belang zodat behandeling kan worden gestart en complicaties voorkomen kunnen worden. De richtlijn 'Diagnostiek naar onderliggende aandoeningen bij kinderen met recidiverende luchtweginfecties' uit 2016 wordt door kinderartsen gebruikt om gerichte diagnostiek te verrichten bij deze categorie kinderen.' 

In deze richtlijn wordt de rol en positie van de huisarts tot op heden niet beschreven. Ook in onze regio zijn er nog geen duidelijke afspraken voor kinderen met recidiverende luchtweginfecties tussen de eerste en tweede lijn met betrekking tot de diagnostiek, behandeling, consultatie, (terug)verwijzing en informatieoverdracht voor deze patiëntencategorie. Het is van belang dat deze patiëntengroep op het juiste moment de juiste zorg op de juiste plek krijgt en dat iedere zorgverlener weet wat hij van de ander kan en mag verwachten.

Doel RTA

Het doel van deze RTA is het optimaliseren van de zorg voor kinderen met recidiverende luchtweginfecties in het adherentiegebied van het Spaarne Gasthuis. De RTA biedt handvatten aan de huisarts m.b.t. de indicaties voor en de timing van doorverwijzing naar de 2e lijn voor deze kinderen, zodat er tijdig de juiste diagnostiek en zo nodig behandeling kan worden ingezet bij de doelgroep en korte en/of lange termijn gevolgen hiervan voorkomen kunnen worden dan wel beperkt kunnen blijven.

Kinderen die reeds bekend zijn met onderliggende aandoeningen zoals een cardiale afwijking, neuromusculaire ziekte, syndromale aandoening, immuundeficiëntie, cystic fibrosis, bronchopulmonale dysplasie.

Deze kinderen zijn vaak al onder behandeling van een kinderarts of KNO-arts, en er kan overlegd worden met de behandelend arts.

Volgens de NHG standaarden allergische en niet-allergische rhinitis, acuut hoesten, acute keelpijn, otitis media acuta bij kinderen.

• Klinische verslechtering of geen verbetering na ingestelde therapie
• Persisterende looporen ondanks MOD (primair verwijzing naar KNO-arts)
• Recidiverende bovenste luchtweginfecties met anamnestisch vermoeden op obstructieve apnoe’s ( primair verwijzing naar KNO-arts).

Primair verwijzen naar de kinderarts:

• Als kinderen voldoen aan een van de onderstaande criteria m.b.t recidiverende bovenste luchtweginfecties:
  • > 11 episodes/jaar van 1-2 jaar
  • > 8 episodes/jaar van 2-5 jaar
  • > 6 episodes/jaar van 5-10 jaar
  • > 4 episodes/jaar vanaf 10 jaar
• Respiratoire klachten (dyspnoe, tachypnoe en/of hoesten)  in neonatale periode (leeftijd < 1 maand)of aanvang recidiverende infecties < 1 jaar
• Kinderen met recidiverende bovenste luchtweginfecties en failure to thrive / chronische diarree.
• Kinderen met recidiverende luchtweginfecties en positieve familieanamnese voor immuundeficiënties, cystic fibrosis, primaire ciliaire dyskinesie.
• Kinderen met recidiverende luchtweginfecties met in de voorgeschiedenis een ernstige systemische bacteriële en/of opportunistische infecties
• Recidiverende onderste luchtweginfecties (pneumonie, bronchitis*, bronchiolitis):
• >= 2 episodes in een jaar of > = 3 episodes gedurende het leven op alle leeftijden

 

Primair verwijzen naar de KNO-arts:

• Kinderen met recidiverende otitiden (otitis media met of zonder loopoor), ongeacht leeftijd:
  • 3 of meer otitiden per 6 maanden 
  • > 4 otitiden per jaar

• Kinderen met recidiverende bovenste luchtweginfecties en vermoeden op achterstand in spraak/taal ontwikkeling of gehoorverlies
• Kinderen met vijf of meer tonsillitiden in het afgelopen jaar of 3 of meer tonsillitiden per jaar in de afgelopen twee jaar.

De informatieoverdracht moet voldoen aan de zogenaamde HASP-richtlijn.

 

De huisarts vermeldt in zijn verwijsbrief:

• Expliciete vraagstelling aan de kinderarts / KNO-arts
• Voorgeschiedenis
• Relevante familieanamnese
• Beloop van infecties
• Aantal infecties en specificatie van de vermeende bron
• Relevante diagnostiek
• Ingezette medicamenteuze en evt niet-medicamenteuze maatregelen en het effect hiervan
• Huidige medicatie
• Bereikbaarheid voor overleg (mail, intercollegiaal nummer, mobiel, NHZ Connected App)

Indien verdenking op immuundeficiëntie bloedonderzoek inzetten: VBB differentiatie, IgG, IgA en IgM, IgG subklassen (bij leeftijd van 2-4 jaar), evt in 2e instantie ook pneumokokken polysacchariderespons bij 2-4 jaar, bij verdenking inhalatieallergie inhalatiescreening.

 

Bij recidiverende otitiden, chronische rhinitis, snurken met apneu’s, recidiverende tonsillitiden, consult KNO-arts aanvragen.

 

Bij onderste luchtweginfecties naast bovenstaand afweeronderzoek een X-thorax verrichten.

 

Bij persisterende recidiverende onderste luchtweginfecties diagnostiek uitbreiden met:

• Pneumokokken polysaccharide respons bij 2-4 jaar indien nog niet verricht
• HRCT-thorax en evt bronchoscopie
• CF uitsluiten (zie CBO richtlijn CF)
• Overweeg (geen consensus): PCD diagnostiek en evt uitgebreidere immunodiagnostiek

 

Eventueel starten met onderhoudsantibiotica ter preventie van recidiverende luchtweginfecties (nu nog in trailverband).

Starten met vernevelen met hypertoon zout in geval van luchtwegpathologie.

Indien ouders voldoende gerustgesteld zijn en/of de klachten hersteld zijn na periode van 6 -12 maanden.

• In de brief wordt vermeld: 
  • Conclusie en beleid
  • Eventuele adviezen aan de huisarts
  • Criteria wanneer verwijzing tweede lijn opnieuw nodig zou zijn

Procedure bij verwijzing of consultatie van de eerste naar/van de tweede lijn

• Verwijzing via zorgdomein
• Bij vragen over reguliere verwijzing t.a.v recidiverende luchtweginfecties kan een email worden gestuurd naar kolibri@spaarnegasthuis.nl  of kan telefonisch worden overlegd van maandag t/m donderdag tussen 12:30:13:30 met Kristel van den Brink, verpleegkundig specialist of kinderartsen met aandachtsgebied kinder-immunologie- kinder-infectieziekten: Dr.Marlies  van Houten, kinderarts en Drs. Bibi Funke Kupper. Zie NHZ Connected app voor telefoonnummers.
• Bij spoedverwijzing overlegt de huisarts telefonisch met de dienstdoende kinderarts of met een de leden van het KOLIBRI team: Kristel van den Brink, verpleegkundig specialist, Dr. Van Houten, kinderarts, Drs. Funke Kupper, kinderarts.
• Bij spoedverwijzing voor de KNO overlegt de huisarts telefonisch met de dienstdoende KNO-arts op locatie Haarlem Zuid / Noord dan wel Hoofddorp.

Procedure bij (terug)verwijzing van de tweede naar de eerste lijn

Kinderarts schrijft de huisarts:

• Binnen een week na ontslag polikliniek een ontslagbrief
• Na opname, uiterlijk op de eerste werkdag na ontslag uit het ziekenhuis een ontslagbrief.

Er is sprake van gedeelde verantwoordelijkheid. De patiënt(e) of ouders van de patiënt(e):

• Maakt indien nodig zelf een afspraak bij de huisarts

Regionale contactgegevens

• NHZ Connected
• Kolibri@spaarnegasthuis.nl of telefonisch ma tm do 12.30-13.30u